Tài chính là gì? Bản chất, vai trò quan trọng của tài chính

Tài chính là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người vẫn hay thắc mắc bởi nó là một khái niệm hết sức trừu tượng và đa số chúng ta đều chỉ có thể mơ hồ hiểu đó là các dòng tiền mà thôi. Tuy nhiên, tài chính nó sâu xa hơn thế.

Nếu không hiểu về tài chính, các bẫy tài chính sẽ khiến bạn rơi vào bẫy của nợ rất nhiều. Vậy trong bài viết này, ATPCare sẽ  chia sẻ góc nhìn của mình về tài chính để từ đó bạn áp dụng và phát triển thêm tư duy về nó.

Khái niệm về tài chính là gì?

Bạn có thể hiểu tài chính là tập hợp các mối quan hệ có thể phát sinh trong quá trình phân phối tiền tệ thông qua việc tìm kiếm, tạo ra, phân phối hoặc sử dụng những quỹ tiền tệ đó nhằm mục đích đáp ứng các nhu cầu khác nhau của tất cả các chủ thể trong xã hội này.  Tài chính là nền tảng của mọi quyết định kinh doanh và đầu tư, là nghệ thuật của việc quản lý tiền bạc để đạt được mục tiêu dài hạn.

Ví dụ: Khi bạn đang cần vay một số tiền của ngân hàng để khởi nghiệp thì đó chính là quá trình ngân hàng phân phối tiền cho bạn nhằm giúp giải quyết vấn đề của bạn đó là kinh doanh thì đó cũng là ví dụ của tài chính. 

Một số câu nói hay về tài chính bạn có thể tham khảo:

– Warren Buffett: “Risk comes from not knowing what you’re doing.” (Nguy cơ đến từ việc không biết bạn đang làm gì.)

– Robert Kiyosaki: “It’s not how much money you make, but how much money you keep, how hard it works for you, and how many generations you keep it for.” (Quan trọng không phải số tiền bạn kiếm được mà là số tiền bạn tiết kiệm được, cách nó làm việc chăm chỉ cho bạn, và bạn duy trì nó qua bao nhiêu thế hệ.)

– Suze Orman: “A big part of financial freedom is having your heart and mind free from worry about the what-ifs of life.” (Một phần lớn của tự do tài chính là khi bạn có tâm hồn và tâm trí thoải mái, không lo lắng về những điều gì có thể xảy ra trong cuộc sống.)

– Benjamin Franklin: “An investment in knowledge pays the best interest.” (Đầu tư vào kiến thức trả lãi suất tốt nhất.)

– George S. Clason: “The more gold you accumulate, the more you desire.” (Bạn càng tích lũy vàng, bạn càng khao khát nhiều hơn.)

Tổng quan về sự ra đời của tài chính là gì?

Sự xuất hiện của sản xuất hàng hóa và tiền tệ

Sự ra đời của nền sản xuất hàng hóa – tiền tệ dần dà sẽ làm xuất hiện tiền tệ dưới dạng giá trị chẳng hạn như các thời nay là 5 nghìn đồng, 10 nghìn đồng lịch sử của tài chính được thể hiện như sau (trích nguồn tổng hợp)

– Thời kỳ cổ đại (Thế kỷ thứ 7-6 trước Công nguyên): Từ các nền văn minh cổ đại như Mesopotamia, Ai Cập cổ đại, Hy Lạp cổ đại, đã xuất hiện các hình thức sử dụng tiền và thương mại trao đổi hàng hóa, đây chính là nền tảng đầu tiên cho hệ thống tài chính của thế giới. 

– Thời Trung cổ và Phục hưng châu Âu (Thế kỷ thứ 6-5 trước Công nguyên): Trong giai đoạn này, các nhà ngân hàng và sổ sách ngân hàng bắt đầu phát triển rõ rệt, cùng với sự xuất hiện của các đồng tiền vàng và bạc, cũng như các thương vụ tín dụng quốc tế.

– Thời kỳ Cách mạng Công nghiệp và Sau Công nghiệp: Trong thế kỷ 19, hệ thống ngân hàng hiện đại và thị trường chứng khoán bắt đầu hình thành, đồng thời với việc các quốc gia phát triển các chính sách tài khóa và ngân sách.

– Thế chiến thứ Hai và sau đó: Sau Thế chiến thứ Hai, hệ thống tài chính quốc tế bắt đầu được thiết lập lại với sự hình thành của Các cơ quan tài chính quốc tế như IMF, Ngân hàng Thế giới và các thỏa thuận bảo đảm tài chính quốc tế và mọi thứ được phát triển cho đến tận ngày nay.

Sự xuất hiện của Nhà nước

Như chúng ta được biết thì khi nhà nước ra đời thì họ nắm trong tay rất nhiều chức năng, quyền lực và quyền hạn. Chính vì lẽ đó mà nhà nước đã quyết định việc in ấn và cho phép tiền tệ được lưu hành trên khắp đất nước. 

Thông qua việc thu thuế của người dân thì dần dà nhà nước đã tạo ra được quỹ ngân sách nhà nước. Do đó, lĩnh vực tài chính nhà nước được hình thành và phát triển cho đến tận bây giờ. Cuối cùng, tài chính được ra đời dưới sự xuất hiện và vận hành bởi nhà nước. 

Hiểu rõ bản chất của tài chính

Thật ra bản chất của tài chính chính là việc quản lý các hoạt động tài chính để nó được lưu thông và sử dụng một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, bản chất của tài chính cũng được thể hiện qua các mối quan hệ kinh tế sau đây:

• Quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với cá nhân, hộ gia đình và các doanh nghiệp.
• Quan hệ kinh tế giữa các tổ chức tài chính trung gian với cá nhân, hộ gia đình và các doanh nghiệp.
• Quan hệ kinh tế giữa cá nhân, hộ gia đình và các doanh nghiệp với nhau và trong nội bộ các chủ thể đó.
• Quan hệ kinh tế giữa quốc gia này với các quốc gia khác và các tổ chức quốc tế.

Các chức năng chính của tài chính

Dưới đây là các chức năng chính của tài chính mà bạn nên biết để dễ dàng vận dụng nguồn tài chính sau cho hiệu quả: 

Huy động vốn

Đây là chức năng giúp bạn có thể tìm kiếm các nguồn vốn, nguồn tài trợ hay tài nguyên cho cá nhân bạn hoặc tổ chức của bạn nhằm sử dụng cho một mục đích cụ thể nào đó. Chức năng này thường được huy động dưới nhiều hình thức như huy động vốn bằng ngân hàng, huy động vốn bằng cổ phiếu, trái phiếu hay huy động vốn từ các quỹ đầu tư,….

Đối với chức năng này của tài chính thì bạn nên thực hiện nó một cách cẩn thận vì nó tiềm ẩn nhiều rủi ro về pháp lý như vi phạm hợp đồng giữa các nhà đầu tư, vi phạm luật thuế,… Điều đó sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến quá trình kinh doanh của bạn. 

Xem thêm >>> Tìm hiểu 8 cách nhà đầu tư huy động vốn hiệu quả nhất hiện nay

Phân phối

Đây là chức năng giúp bạn giải quyết được các vấn đề khác nhau trong cuộc sống thông qua cách phân chia nguồn tiền. Đây là chức năng được nhiều đối tượng sử dụng như Nhà nước, doanh nghiệp, các hộ gia đình, cá nhân hay tổ chức xã hội. Thông thường nó sẽ có hai dạng phân phối đó chính là phân phối lần đầu và phân phối lại. 

Phân phối lần đầu chính là khoản tiền mà bạn sử dụng trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Chẳng hạn như tiền lương bạn nhận, doanh thu của doanh nghiệp bạn…Còn phân phối lại là từ khoản thu nhập lúc đầu đó bạn đem phân phối lại thêm một lần nữa. 

Ví dụ như khi bạn nhận tiền lương tháng này, bạn sẽ dùng tiền đó cho việc ăn uống, trả tiền nhà cửa, mua sắm quần áo,…đó chính là phân phối lại từ tài chính ban đầu đó. Đây cũng có thể được xem là phân phối tài chính. 

Giám sát

Đây là chức năng giúp bạn có thể giám sát được phân bổ của dòng tiền mình như thế nào. Điều đó sẽ được đo lường và kiểm tra thường xuyên thông qua việc ghi chép và phân tích dữ liệu tài chính trong suốt toàn bộ quá trình hoạt động. Vì vậy, nó sẽ đảm bảo từng nguồn tiền của bạn được sử dụng hợp lý, hiệu quả và đúng mục đích. 

Ví dụ đơn giản như khi bạn nhận được tiền lương tháng này, bạn sẽ phải phân bổ dòng tiền cho từng mục đích khác nhau như trả tiền nhà, tiền nợ, tiền ăn, tiền cho cha mẹ,… sao cho hợp lý để cuối tháng không bị thiếu hụt. 

Điều đó sẽ được thực hiện hiệu quả thông qua việc ghi chép và điều chỉnh mỗi tháng chẳng hạn như tháng này bạn lỡ tiêu quá trớn dẫn đến âm tiền thì tháng sau phải hạn chế trà sữa, cà phê cà pháo lại để bù qua số tiền đó. 

Hệ thống tài chính sẽ bao gồm các thành phần nào?

Tài chính công

Tài chính công chính là tổng hợp các hoạt động tài chính được sử dụng bằng tiền nhà nước nhằm phục vụ các mục đích liên quan đến lợi ích và sự phát triển của xã hội. Chẳng hạn như việc nhà nước chi ra hàng tỷ đồng để xây cầu cho người dân thuận tiện đi lại nhằm mục đích tối ưu hóa cuộc sống cho người dân. 

Tài chính doanh nghiệp

Tài chính doanh nghiệp là các hoạt động tạo ra, sử dụng, phân phối hoặc đầu tư tài chính trong suốt quá trình doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp hoặc công ty. 

Ngoài ra, tài chính doanh nghiệp đòi hỏi bạn phải thường xuyên thực hiện các báo cáo tài chính. Trong đó bạn phải cung cấp các thông tin chi tiết và chính xác về tình hình kinh doanh, các khoản thu chi, đầu tư hay kinh doanh của doanh nghiệp mình. Bên cạnh đó, nếu bạn có nhiều công ty thì phải có báo cáo tài chính hợp nhất giữa các công ty con và công ty mẹ để đảm bảo thông tin có sự thống nhất và đáng tin cậy. 

Để có thể làm được việc đó hiệu quả thì doanh nghiệp bạn cần phải có một người kế toán. Họ sẽ đảm nhận các công việc ghi chép, thu thập, giám sát, phân tích và làm báo cáo tài chính cho doanh nghiệp bạn theo từng tháng, từng quý. 

Tham khảo thêm>>>Kế toán là gì? Công việc cần làm của kế toán hiện nay là gì?

Tài chính cá nhân, hộ gia đình

Đây là hệ thống tài chính có quy mô nhỏ, nó sẽ liên quan đến tài chính của một cá nhân hoặc một hộ gia đình. Tài chính này phụ thuộc phần lớn vào nguồn thu nhập, nhu cầu sống, mục tiêu và mong muốn của cá nhân bạn hoặc gia bạn. 

Ví dụ như bạn tháng trước lãnh lương được có 6 triệu thôi nhưng tháng này bạn lãnh được 8 triệu nhu cầu mua sắm của bạn sẽ được tăng lên, bạn sẽ có mong muốn mua một túi xách mới hoặc một chai nước hoa mới bởi tháng này bạn nhận được nhiều tiền hơn. 

Tài chính quốc tế

Đây là hệ thống tài chính thể hiện các hoạt động tài chính giữa các quốc gia, tổ chức tài chính với nhau. Chẳng hạn như các quỹ quốc tế được hình thành như quỹ tiền tệ quốc tế IMF hoặc ngân hàng thế giới World Bank…nhằm mục đích hỗ trợ mức sống người dân hay tăng cường thương mại quốc tế đối với các quốc gia là thành viên tham gia 

Vai trò của tài chính như thế nào đối với xã hội hiện nay

Có thể nói tài chính đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức và thậm chí là cả nhà nước. Các vai trò đó có thể kể đến như sau:

• Phần nào điều chỉnh thu nhập của các cá nhân hay tổ chức nào đó để giúp các hoạt động tài chính được đi đúng quỹ đạo và lộ trình của nó. Ví dụ nhà nước đã cho ra các chính sách thuế như thuế thu nhập cá nhân, thuế doanh nghiệp,…để điều chỉnh khoảng cách giàu nghèo trong xã hội cũng như tăng ngân sách nhà nước,….
• Ngoài ra, tài chính còn đảm bảo nguồn tiền sẽ sử dụng và phân phối thích hợp và có hiệu quả thông qua các báo cáo tài chính của doanh nghiệp. 
• Góp phần tiết kiệm và duy trì ngân sách nhằm phục vụ nhiều nhu cầu và mục đích khác 
• Giúp dòng tiền được phân bổ và sử dụng hợp lý và tối ưu hiệu quả nhất. Từ đó sẽ giúp bạn rút ngắn được thời gian tích lũy tài chính. 
• Tài chính là công cụ hữu hiệu giúp nước ta điều chỉnh nền kinh tế vĩ mô. Đồng thời nó sẽ giúp nhà nước kiểm soát được sự biến động của nền kinh tế. 

Tổng kết 

Thông qua bài viết này ắt hẳn bạn đã có thể tự trả lời câu hỏi tài chính là gì  rồi đúng không? Có thể nói tài chính không chỉ là một lĩnh vực phức tạp và đa dạng mà còn là yếu tố thiết yếu góp phần vào sự phát triển và ổn định của nền kinh tế. 

Với sự xuất hiện của sản xuất hàng hóa và tiền tệ, cùng với vai trò quản lý của Nhà nước, tài chính đã trở thành công cụ quan trọng giúp điều chỉnh thu nhập, phân phối nguồn vốn hiệu quả và giám sát hoạt động kinh tế. 

Từ quy mô nhỏ như tài chính cá nhân, hộ gia đình đến quy mô lớn như tài chính quốc tế, tất cả đều chứng tỏ tài chính là một phần không thể thiếu trong việc thúc đẩy sự thịnh vượng và phát triển bền vững của xã hội.