Ma trận BCG là gì? Bên cạnh ma trận SWOT chúng ta còn có ma trận BCG. Vậy chủ đạo xác ma trận BCG là gì? Cách tính như thế nào? Để có thể hiểu rõ ràng về ma trận BCG, các bạn hãy tham khảo ngay bài viết bên dưới đây của ATPCare nhé.
Ma trận BCG là gì?
Ma trận BCG viết tắt của ma trận Boston Consulting Group. Lý thuyết ma trận BCG được xây dựng nhằm giúp doanh nghiệp định hướng chiến lược tăng trưởng thị phần cho doanh nghiệp mình bằng việc đưa các danh mục sản phẩm vào 4 nhóm, xác định vị trí của các sản phẩm này trên thị trường để đưa ra quyết định đầu tư hay loại bỏ. Ma trận boston này chúng ta sẽ phân tích các khía cạnh của ma trận tương ứng vơi trục tung và trục hoành đó là:
- Thị phần (Market Share): Thị phần của sản phẩm trên thị trường là thấp hay cao.
- Triển vọng phát triển (Market Growth): người tiêu dùng tiềm năng trong thị trường có triển vọng phát triển hay không.
Cách thiết lập ma trận BCG
Đầu tiên, xác định thước đo hoặc tốc độ thị phần tăng kỳ vọng đối với mỗi sản phẩm và dịch vụ trong danh mục. Và biểu thị mỗi sản phẩm trong danh mục vào bốn phần của hình chữ nhật được nhận định bởi hai chiều: thị phần tương đối và tốc độ tăng trưởng tương đối.
Ghép các thành tố trong ma trận, chúng ta có những kết luận như sau:
1. Ngôi sao: thể hiện những sản phẩm có khả năng cạnh tranh tốt trên thị trường, vốn có những đối thủ cùng ngành khác cũng rất mạnh. Thường các sản phẩm thuộc góc phần tư này cần nguồn đầu tư khủng để kéo dài tốc độ tăng trưởng của nó.
Khi tốc độ tăng trưởng của sản phẩm giảm xuống, sản phẩm sẽ trở thành bò sữa nếu nó vẫn còn lượng thị phần lớn trên thị trường.
2. Bò sữa: biểu hiện cho hàng hóa có tốc độ tăng trưởng thấp, nhưng vẫn chiếm thị phần lớn trên thị trường. Ở góc phần tư này, sản phẩm đã có chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng, nên nó chỉ cần khoản đầu tư vừa phải để duy trì lợi thế cạnh tranh.
Doanh nghiệp hiển nhiên cần phải kéo dài chỗ đứng của sản phẩm thuộc khu vực này nhằm duy trì nguồn lợi nhuận tốt để có tiền đầu tư cho các ngôi sao.
Cách thiết lập ma trận Boston là gì?
3. Dấu hỏi: là những sản phẩm nằm ở thị trường có tốc độ tăng trưởng cao, nhưng lại chỉ chiếm thị phần hẹp. Vấn đề ở đây là sản phẩm này có thể có tiềm năng trong tương lai, nhưng lại cần khoản đầu tư tương đối để cạnh tranh với những đối thủ mạnh ngoài kia.
Doanh nghiệp cần đầu tư mạnh vào sản phẩm, hay lặng lẽ rút lui để bảo toàn nguồn vốn, là dấu hỏi lớn đối với những danh mục nằm trong góc phần tư này.
4. Chó (hay có thể gọi là chó mực trong một số tài liệu): biểu hiện cho loại hàng hóa rơi vào thị trường kém hấp dẫn, có thị phần thấp trong các thị trường đó. Thường với những sản phẩm này, doanh nghiệp hiếm khi đầu tư tiền bạc vào chúng. Nếu có chăng, họ chỉ cố gắng thu hồi đủ vốn để kịp thời rút lui.
Việc phân loại các danh mục sản phẩm của doanh nghiệp trong ma trận BCG có thể giúp bạn nắm bắt được vòng đời của các sản phẩm, phân bổ và cân bằng vốn đầu tư sao cho hợp lý.
Ưu điểm và nhược điểm
Lợi ích của ma trận BCG:
- Dễ thực hiện;
- Giúp hiểu được các vị trí chiến lược của danh mục đầu tư kinh doanh;
- Nó là điểm khởi đầu tốt để phân tích chi tiết hơn.
Phân tích tăng trưởng đã bị chỉ trích nặng nề vì đơn giản hóa và thiếu ứng dụng thực tế. Sau đây là những khuyết điểm chính của ma trận BCG:
- Kinh doanh chỉ có thể được phân loại thành bốn góc phần tư. có thể phức tạp khi phân loại một đơn vị kinh doanh rơi ngay giữa.
- Nó không định nghĩa ‘thị trường’ là gì. Các doanh nghiệp có thể được phân loại là những bò sữa, trong khi chúng thực sự là những con chó, hoặc ngược lại.
- Không gồm có các yếu tố bên ngoài khác có thể thay đổi hoàn toàn tình hình.
- Thị phần và tăng trưởng ngành không phải là yếu tố duy nhất của lợi nhuận. Hơn nữa, thị phần cao không đồng nghĩa với việc lợi nhuận cao phải cao.
- Nó phủ nhận sự cộng hưởng giữa các đơn vị khác nhau cùng tồn tại. Chó có thể đặc biệt như bò sữa đối với các doanh nghiệp nếu nó giúp đạt được lợi thế cạnh tranh cho phần còn lại của công ty.
cách xây dựng ma trận BCG – cách vẽ ma trận BCG
Ví dụ về ma trận BCG
Hãy xét đến Marks & Spencer – một nhà bán lẻ tại Anh, sở hữu một loạt các sản phẩm và nhiều dòng đa dạng. Chúng ta được phép lựa chọn mọi phần tử của ma trận BCG trên các phạm vi của chúng:
1. Thị phần ngôi sao
Ví dụ: Đồ lót. M & S được biết đến như là nơi dành cho đồ lót nữ vào thời điểm khách hàng không có nhiều sự lựa chọn. Trong môi trường đa kênh, đồ lót M & S vẫn là công ty dẫn đầu thị trường của Anh với mức tăng trưởng cao và thị phần lớn.
2. Thị phần Dấu hỏi
Ví dụ: thức ăn. Trong nhiều năm M & S từ chối cân nhắc thức ăn và hiện nay đã có hơn 400 cửa hàng thực phẩm trên khắp nước Anh. Dù công ty không quá lớn nhưng M & S Simply Food có những thứ biểu hiện sự tăng trưởng cao và thị phần thấp.
3. Thị phần con bò
Ví dụ: Dòng sản phẩm Classics. Tốc độ tăng trưởng thấp và thị phần cao, nhóm sản phẩm M & S cổ điển có những người ủng hộ mạnh mẽ.
4. Thị phần Con chó
Ví dụ: Dòng sản phẩm Signature nằm trong phạm vi giá cao của thời trang nam và nữ, với thị phần thấp và tăng trưởng thấp. Mặc dù được đặt trong danh mục chó nhưng mức giá thương hiệu cao vẫn đóng góp tài chính cho công ty.
Bạn cũng có thể áp dụng mô hình BCG cho các khu vực khác với chiến lược sản phẩm của bạn.
Ma trận BCG thành công là gì?
Ở ma trận BCG thành công, quy trình bắt đầu như thế này:
(1) Các sản phẩm Dấu Hỏi được nghiên cứu cẩn thận, và sẽ được rót tiền khi có tiềm năng biến thành Ngôi Sao,
(2) Sản phẩm Dấu Hỏi trở thành Ngôi Sao
(3) Khi thị phần tốt và tăng trưởng thị trường giảm đi vì bão hòa, nó sẽ chuyển thành Bò Sữa.
(4) Lấy tiền từ Bò sữa để tiếp tục khám phá và kích thích phân tích các Sản phẩm Dấu hỏi, để tiếp tục quá trình mới (Dấu hỏi ⇒ Ngôi sao ⇒ Tạo ra nhiều Bò sữa)
Ma trận BCG thất bại
Ở ma trận BCG thất bại,
- Các Sản phẩm Dấu hỏi không nên được quan tâm, đầu tư, và khi thị trường tăng trưởng chậm lại, đi cùng thị phần thấp, nó sẽ trở thành Chó mực.
- Dòng tiền từ Bò Sữa không biết bí quyết tiếp tục đầu tư vào Dấu hỏi, để tiếp tục có 1 quy trình mới (Dấu hỏi –> Ngôi sao –> Bò sữa), Bò sữa không tồn tại mãi mãi.
- Không giữ thị phần cho Ngôi sao.
4 bước áp dụng ma trận BCG
- Bước 1. Rà soát đánh giá danh mục sản phẩm thường xuyên, khi rà soát sẽ phát hiện sản phẩm đang ở đâu
- Bước 2. Cân đối cơ cấu sản phẩm: cung cấp thêm nhiều Dấu hỏi và loại bớt Chó mực
- Bước 3. Làm rõ cơ hội sản phẩm là Chó mực hay Ngôi sao trước khi đầu tư
- Bước 4. Thường xuyên đo lường Tốc độ/Chi phí/Rủi ro/Lợi nhuận của các Cơ hội/Sản phẩm
4 lưu ý khi sử dụng ma trận BCG là gì?
- Market Growth cũng có khả năng là thước đo không đầy đủ về tính hấp dẫn của thị trường.
- Market share là thước đo về khả năng tạo ra chi phí sản phẩm.
- Nếu chỉ kết hợp Market Growth và Market share sẽ khiến cho doanh nghiệp quên đi những yếu tố khác giúp tác động đến sự phát triển bền vững của sản phẩm.
- Vòng đời của các danh mục sản phẩm có thể khác nhau và quy về một chuẩn nhất định.
Trên đây là bài viết chia sẻ về ma trận BCG là gì và các kiến thức nền tảng, cốt lõi về ma trận BCG. Hy vọng bài viết trên có thể giúp bạn hiểu hơn về Ma trận BCG là gì và áp dụng được hiệu quả vào chiến lược phát triển sản phẩm của doanh nghiệp mình.
Nội dung liên quan: RACI là gì? Ma trận gán trách nhiệm
